Muarrix

ЎРТА ОСИЁДА СОВЕТ МАФКУРАСИНИ ТАРҒИБ ҚИЛИШДА КИНО САНОАТИНИНГ РОЛИ (ХХ АСРНИНГ 20-30 ЙИЛЛАРИ)

Феруз Бобоев — 2025-05-22

Совет ҳокимияти Ўрта Осиёда коммунистик мафкурасини тарғиб қилишда бир нечта усуллардан фойдаланган. Большевиклар томонидан коммунистик мафкурасини тарғиб қилишда матбуот материллари, адабиёт, санъат, кино, митинглар, маърузалар ва ҳатто илмий тадқиқотлардан кенг фойдаланганлар. Улар орасида энг жозибадори ва аҳолининг кенг оммасини қамраб оладигани бу – кино санъати эди. Совет ҳокимияти Ўрта Осиё жамиятида ўзининг ғояларни тарғиб қилишда урф-одатлар ва ислом дини қонун-қоидаларини қоралайдиган, совет ҳокимиятига қарши миллий озодлик ҳаракатларига салбий баҳо берадиган, социализм қурилиши, совет кишиларининг ҳаёти ва уларнинг “бахтиёр” турмуш тарзинини акс эттирадиган фильмларни ишлаган. Мақолада шу йўналишда ишланган фильмлар аҳоли орасида кенг тарғиб қилинганлиги очиб берилган.

G‘AZNAVIYLARDA PUL MUNOSABATLARI.

Ma’suma Ibroximova Ma’suma Ibroximova — 2025-11-29

Ushbu maqolada G‘aznaviylar davlatida pul
munosabatlarining shakllanishi, rivoji va o‘ziga xos xususiyatlari tarixiy
manbalar asosida tahlil qilinadi. Tadqiqotda G‘aznaviylar davrining asosiy
iqtisodiy jarayonlari, metall tangalarning sifati, og‘irligi va tarkibidagi
o‘zgarishlar ilmiy jihatdan yoritiladi.

1939-1945 ЙИЛЛАРДА ЎЗБЕКИСТОН ССР АҲОЛИСИ ОРАСИДА ҲАРБИЙ-ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИКНИ КУЧАЙТИРИШДА КОМСОМОЛ ТАШКИЛОТИНИНГ ТУТГАН ЎРНИ

Қазбек Нағашбоев — 2025-05-22

мазкур мақолада Иккинчи жаҳон уруши даврида Ўзбекистон ССР аҳолиси орасида ҳарбий-жисмоний тайёргарлик кучайтирилиши акс этган бўлиб, бу ислоҳотларни амалга оширишда Ўзбекистон ССР комсомол ташкилоти катта рол ўйнаганлиги акс эттирилган.

ZIYORATGOHLARDA TAYYORLANADIGAN TAOMLAR VA ULARNING XUSUSIYATI

Jasurbek Mamatov — 2025-11-29

Mazkur maqolada Namangan viloyati hududidagi
ziyoratgohlarda tayyorlanadigan an’anaviy marosim taomlari va ularning
etnografik xususiyatlari tahlil qilingan. Taomlar xalqning diniy e’tiqodi,
mahalliy urf-odatlari hamda moddiy madaniyati bilan uzviy bog‘liq ekanligi
ta’kidlanadi. Ilmiy ishda dalatadqiqot materiallariga tayangan holda,
marosim taomlarining shakllanishida diniy qarashlar, tabiiy muhit va
xo‘jalik faoliyatining ta’siri yoritilgan.

АШТАРХОНИЙЛАР ДАВРИДАГИ ҲУНАРМАНДЧИЛИК ХУСУСИДА БАЪЗИ МАЪЛУМОТЛАР

Гулчеҳра Агзамова — 2025-05-22

Мақолада Бухорода 17-18-юзйиллик ўрталарида ҳукмронлик қилган Аштархонийлар сулоласи даврида иқтисодий ҳаётнинг асосларидан бири бўлган ҳунармандчиликнинг ҳолати, асосий тармоқлари ва уларда юз берган ўзгаришлар ҳақида маълумотлар берилади ва улар таҳлили асосида айрим мулоҳазалар илгари сурилади.

МАНҒИТЛАР СУЛОЛАСИ ДАВРИДАГИ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ ТАРИХИДАН (XVIII-XIX ЮЗЙИЛЛИКНИНГ ЎРТАЛАРИ).

Гулчеҳра Агзамова — 2025-11-29

Мақолада Бухорода 18-19-юзйиллик ўрталарида
Манғитлар сулоласи даврида таълим соҳасининг ҳолати, мактаб ва
мадрасаларнинг аҳоли ҳаётида тутган ўрни, уларда ўқитиладиган
фанлар ва дарсликлар, мадрасалардаги мударрис ва талабаларнинг
ижтимоий аҳволи, таълим муассасаларининг таъминоти ва кундалик
ҳаёти каби масалалар ҳақида маълумотлар берилади ва улар
таҳлили асосида айрим мулоҳазалар илгари сурилади.

XX YUZYILLIKNING 20 – 30-YILLARIDAGI MАОRIF XОDIMLАRINING QАTАG‘ОNI

Yulduz Tursunova — 2025-05-22

Mazkur maqolada sovet hukumati tomonidan olib borilgan mustamlakachilik siyosatiga qarshi chiqqan maorif xodimlarining qatag‘on qilinishi, sоvеtchа tа’lim muаssаsаlаri tizimini уаrаtish аmаliуоti orqali milliу ziуоlilаrgа qаrshi kurаsh, “yot unsur” deb hisoblab ta’lim muassasalaridan chetlashtirish, ularning shogirdlari va oila a’zolarining tazyiqqa uchrashi kabi qator masalalar tahlil qilingan.

VAZIYATNI YAXSHILASHGA DOIR CHORA TADBIRLAR VA UNING TARIXIY TAHLILI.

Dadaxon Norkuziyev — 2025-11-29

Ushbu maqolada mustaqillik yillarida Farg’ona vodiysi
viloyatlari ekologiyasining holati hamda uning tashkiliy jihatlari va ushbu
tizimdagi vodiy viloyatlarida davlat va nodavlat tashkilotlori tomonidan
ekologik holatni yaxshilashga doir amalga oshirilgan ishlar haqida to’xtalib
o’tilgan.

TURKON XOTUNNING SIYOSIY FAOLIYATI

Shahzoda Rixsiboyeva — 2025-05-22

Mazkur maqolada XII-XIII asrlarda Xorazmshohlar davlati siyosatida muhim ro’l o’ynagan Turkon Xotunning siyosiy faoliyati tahlil qilinadi. Unda Malikaning davlat boshqaruvidagi ishtiroki, taxt vorisligi masalasidagi ta’siri, qipchoq urug’i bilan aloqalari tarixiy jihatdan yoritilgan. Shuningdek uning faoliyati davlat ichki siyosatiga ta’siri va tarixiy shaxs sifatida baholanadi.

ЎЗБЕК ХАЛҚИ АНЪАНАВИЙ ТУРМУШ ТАРЗИ ВА МИЛЛИЙ ҚАДРИЯТЛАРИ ТИЗИМИДА ДАРЁ КУЛЬТИ.

Бахтиёр Халмуратов — 2025-11-29

Ушбу мақола ўзбек халқи анъанавий турмуш тарзи ва
миллий қадриятлари тизимида дарё культининг ўрни тарихий ҳамда
этнографик жиҳатдан таҳлил қилинган. Ўрта Осиё минтақаси
қадимдан тарихий ва иқтисодий, керак бўлса, ижтимоий-сиёсий
аҳамиятга эга бўлган ҳудудлардан бири бўлиб, ўзининг хилма-хил
этник таркиби ҳамда стратегик геосиёсий жойлашуви билан ажралиб
туради. Мазкур жараёнда минтақадан оқиб ўтган дарёлар муҳим
аҳамият касб этган бўлиб, уларнинг бўйларида ўзига хос маданият
ҳамда хўжалик анъаналари шаклланган.

BOBUR VA BOBURIYLAR DAVRI KIYIMLARINING AMALIY VA VAZIFAVIY XUSUSIYATLARI

Davronbek Olimjonov — 2025-05-22

Maqolada Zahiriddin Muhammad Bobur va boburiylar davridagi kiyimlarning amaliy va vazifaviy xususiyatlarini o’z davrining manbalari – “Boburnoma”, “Humoyunnoma”, “Oyini Akbariy”, “Jahongirnoma” asarlariga tayangan holda elshunoslik o‘laroq talqin qilingan. Turondagi mavjud kiyim an’analarining Hindistonda boburiylar davrida ham davom etganligi, xususan, kiyim turlari, tuzilishi va evrilishlari haqida ma’lumotlar berilgan.

СОВЕТ ДАВЛАТИ СИЁСАТИНИНГ МИЛЛИЙ КИНО САНЪАТИГА ТАЪСИРИ.

Барно Унгбоева — 2025-11-28

Мақолада
ўзбек
кинематографиясининг
ривожланиш босқичлари тўғрисида таҳлилий мулоҳаза юритилиб,
муcтабид тузум кино санъатининг эркин ривoжланишида тўғаноқ
бўлганлиги, шу билан биргаликда, ўша даврда советлар ролини
кучайтириш ва коммунизм ғояларини сингдиришда кино соҳаси
ташвиқот ва тарғибот қуролига айланиб борганлигини очиб берган.
Таянч сўзлар: Туркгоскино, Бухкино, Ўзбекистон давлат кино,
“Шарқ юлдузи” трести, совет, маданият, марказий комитет.

ZAMONAVIY USLUBLARGA YO‘G‘RILGAN YANGI DARSLIK

Azizbek Musayev — 2025-05-22

Jamiyatda yuz berayotgan jarayonlarning, erishilayotgan yutuqlar, kelib
chiqayotgan yoki mavjud bo‘lgan muammo va kamchiliklarning asl sabablarini
anglamaslik, uning kelib chiqishi, sababi va yechimini faqatgina shaxs bilan bog‘lash
juda keng tarqalgan. Buning oqibatida jamiyatning fikrini juda oson boshqarish,
ko‘rinishidan yechim hisoblanadigan, aslida esa kasallikni sababini emas, uning
isitmasini davolaydigan qarorlar bilan yashash, shu holatdan qoniqish odatga
aylanadi. Yuqoridagi holatlarning kelib chiqish ildizlari, sabablari juda ko‘p. Ulardan
biri tarix fanini o‘qitishdagi vaziyatga ham borib taqaladi, nazarimizda.

СОВЕТ ДАВЛАТИДА “САНОАТЛАШТИРИШ СИЁСАТИ”: ЮТУҚЛАР, МУАММОЛАР ВА ЗИДДИЯТЛАР.

Абдуллажон Позилов — 2025-11-28

Мазкур мақолада ХХ асрнинг 20–30 йилларида Совет
давлатида амалга оширилган “Саноатлаштириш сиёсати” ва унинг
оқибатлари таҳлил қилинган. Унда асосий эътибор саноатлаштириш
сиёсатини ўтказишдан кўзланган мақсад, уни амалга оширишнинг
молиявий механизмлари, усуллари, мамлакат ички ва ташқи савдосига
кўрсатган таъсирига қаратилган.

QO‘QON XONLIGI DIPLOMATIK ALOQALARIDA ELCHINING O‘RNI: IJTIMOIY – SIYOSIY TAHLIL.

Sherzodxon MahmudovSherzodxon Mahmudov — 2025-11-29

Maqolada Qo‘qon xonligi diplomatik aloqalarida
elchilik vazifasiga loyiq ko‘rilgan shaxslar, ularning xonlik ijtimoiy,
siyosiy hayotidagi o‘rni tahlil qilingan. Xususan, diniy ulamolar, tasavvuf
yetakchilari, davlat amaldorlari, yirik savdogarlardan elchi etib
tayinlanishining sabablari, bu toifadagi elchilarning diplomatik faoliyatlari,
mahoratlari, yuklatilgan vazifani bajarishdagi mas’uliyati manbalar va
diplomatik xujjatlar asosida tadqiq etilgan. Shu bilan birga ushbu masala
Buxoro va Xorazm xonliklaridagi holat bilan o‘zaro qiyosiy tahlilga ham
tortilgan. Manbalar va diplomatik xujjatlarda Qo‘qon xonligi tashqi
aloqalarida ko‘proq diniy ulamolar hamda davlat amaldorlariga elchilik
vazifasi yuklatilganligi, ular bu vazifani bajarishda zimmalariga
yuklatilgan vazifaga mas’uliyat bilan yondashgani, elchilar tomonidan
xonlikning siyosiy manfaati doirasida muhim qarorlarni qabul qila
olganligi ko‘rsatib berildi. Shuningdek, elchilikka tanlanganlarning
shaxsiyati, xonlikdagi ijtimoiy mavqeyi masalalariga ham e’tibor qaratildi.

ТУРКИСТОН ҲУДУДИДА ШАЙБОНИЙЛАР СУЛОЛАСИ БОШҚАРУВИ ВА ВАЛИАҲЛИК МАСАЛАСИГА ДОИР

Шарофитдин Нурмухаммадов — 2025-05-22

Мақолада Мовароуннаҳр ҳокимияти тепасига шайбонийлар сулоласининг келиши, сулола ўртасида юрт тақсимоти, унинг ҳуқуқий асослари, ҳокимиятнинг авлоддан авлодга ўтиш қоидалари ҳамда валиаҳдлик масалалари таҳлил этилган. Шунингдек, шайбонийлар сулоласининг 100 йиллик ҳукмронлиги давридаги хон хонадони бошқарувининг ўзига хос жиҳатлари ўрганилган.

ҚОРАҚАЛПОҚЛАРНИНГ КАБРИСТОНЛАРИ ВА УНДАГИ МУАММОЛАР.

Руза Баллиева — 2025-11-29

Мақолада қорақалпоқларнинг қабристонлари,
уларнинг ҳар турли номланиши ва қабристонларнинг жой
ўринлариниг
белгилашдаги асосий омиллар очиб берилган.
Қабристонларнинг узоқ ўтмиши ва уларга қўйилган белгиларга
тўхталиб ўтилган. Қабристонларнинг ҳолатининг сиёсий тузум билан
боғлиқ ўзгаришлари ва ҳозирги вақтда давлатимиз томонидан
қабристонларга бўлган эътиборнинг ўзгариши натижасида кўплаб
ижобий ишлар амалга оширилаётганлиги ва шунга қарамай,
Қорақалпоғистондаги қабристонларда бир қанча муаммолар мавжуд
эканлиги кўрсатилиб ўтилади.

ФРОНТОВЫЕ ПИСЬМА КАК ИСТОЧНИК ПО ИЗУЧЕНИЮ ПОДВИГОВ ВОИНОВ – УЗБЕКИСТАНЦЕВ

Руфина Каюмова — 2025-05-22

В Национальном архиве Узбекистана хранятся значительное число архивных документов периода Второй Мировой войны. Отечественная архивная служба несмотря на тяжелые военные условия уделяла особое внимание комплектованию событийных архивных фондов. В частности, начиная с 1942 г. архивистами республики, была проделана масштабная работа по сбору и формированию отдельного архивного фонда коллекций писем с фронта. Опись фонда была составлена в 1948 г. Тем самым, фронтовые письма, сосредоточенные в составе фонда, отражают героические подвиги народа в годы войны. Как показывает анализ в отечественной историографии частная переписка фронтовиков и очевидцев войны, редко используется в исследованиях и является малоизученным аспектом истории Узбекистана.

ХОРАЗМ ҚЎНҒИРОТЛАР СУЛОЛАСИ ДАВРИДА МАХФИЙ ХИЗМАТНИНГ ЎРНИ.

Низомиддин Гулбоев — 2025-11-29

Хоразмда ҳукмронлик қилган Қўнғиротлар сулоласи
даврида махфий хизматнинг ўрни катта бўлиб, улар бевосита давлат
хавфсизлигига дахлдор бўлиб, бу хизматга ишончли, ақлли, шу билан
бирга ҳарбий кўникмага эга бўлган шахслар жалб қилинган. Улар
турли кўринишларда фаолият олиб бориб, давлатнинг ички ва ташқи
хавфсизлигини таъминлаганлар. Бу соҳа вакиллари иборат
айғоқчилик тармоғи давлатга қарши бўладиган воқеа ва ҳодисаларни
ўз назоратларига олиб, юз берадиган хавфни бартараф этиш учун
ҳаракат қилганлар. Хавф туғдирадиган турли ҳаракатларга давлат
миқёсида чора тадбирлар кўрилган. Уларнинг маълумотлари асосида
давлат хавфсизлиги таъминланган.

ТУРК ХОҚОНЛИГИНИНГ ПАРЧАЛАНИШИ ХУСУСИДА АЙРИМ МУЛОҲАЗАЛАР

Жаҳонгир Эргашев — 2025-05-22

Ушбу мақола Марказий Осиёдаги дастлабки турк давлатларидан бири бўлган Турк Хоқонлигининг парчаланиши сабаблари ва оқибатларини ўрганишга бағишланган. Муаллиф ички омиллар (қабила раҳбарлари ўртасидаги сиёсий низолар, хоқонлар вафотидан кейин ҳокимият учун кураш) ва ташқи омилларни (Хитой, Эрон ва Византиянинг босими) таҳлил қилади. Буюк Ипак йўлининг хоқонлик иқтисодиётидаги роли ва геосиёсий рақобатга таъсири алоҳида эътиборга олинган. Мақолада, шунингдек, хоқонликнинг Шарқий ва Ғарбий қисмларга бўлиниши, уларнинг кейинги тақдири ва бу воқеанинг турк халқлари тарихига таъсири кўриб чиқилади. Тадқиқот тарихий манбалар, археологик маълумотлар ва етакчи олимларнинг асарларига асосланиб, парчаланиш сабаблари ва оқибатларини комплекс баҳолайди.

BUXORO – QO‘QON URUSHLARI.

Ikromjon Kuzikulov — 2025-11-29

Maqolada Buxoro amirligi va Qo‘qon xonligi o‘rtasidagi
o‘zaro munosabatlar, Nasrulloxon hamda Muhammad Alixon davridagi
dushmanlik kayfiyati, amirning Qo‘qon xonligiga hujumlari, ularning
oqibatlari, Sheralixon boshchiligida qo‘qonliklarning ozodlik uchun
kurashlari haqidagi muhim ma’lumotlar aks etgan.

НАЖМИДДИН ҚУТЛУҒ ТЕМУР БОШҚАРУВИ ДАВРИДА ХОРАЗМ (ИБН БАТТУТАНИНГ “САФАРНОМА” АСАРИНИНГ ТАҲЛИЛИ АСОСИДА)

Азимхўжа Атаходжаев — 2025-05-22

Мақолада Марказий Осиёнинг 1219-1221 йиллардаги мўғуллар босқинидан сўнг Чингизхон томонидан амалга оширган ҳудудий тақсимотининг муаммоли жиҳатлари баён этилган. Тақсимоти натижасида Хоразмнинг жануби-шарқий қисми Чиғатой улусига, шимоли-ғарбий қисми аввал Жўжи улусига, сўнг Ботухон тасарруфи (Олтин Ўрда)га ўтишининг сиёсий ва иқтисодий оқибатлари кўрсатиб ўтилган. Чиғатой тасарруфидаги Хоразмнинг инқирозли ҳолати ҳамда Олтин Ўрда хони Ўзбекхон томонидан Хоразмга ноиб этиб тайинланган Нажмиддин Қутлуғ Темур бошқаруви даврида Хоразмнинг ривожланиш босқичи XIV асрда яратилган араб тили манба – мағриблик сайёҳ Ибн Баттута - Шамсуддин Абу Абдуллоҳ Муҳаммаднинг “Туҳфат ан-нуззор фи ғароиб ал-амсор ва ажойиб ал-асфор” – “Ғаройиб шаҳарлар ва ажойиб сафарлар ҳақида назар соҳибларига туҳфа” ёки “Сафарнома” асари орқали таҳлил этилган. Асарда тилга олинган Олтин Ўрдага қарашли Хоразм ноиби Нажмиддин Қутлуғ Темур каби тарихий шахснинг фаолиятига баҳо берилган.

O‘ZBEKISTON TARIXI DAVLAT MUZEYI TARIXIDAN.

Dilnoza Nazarova — 2025-11-29

O‘rta Osiyoda muzeyshunoslikni vududga kelishining ilk
bosqichi XIX asrning ikkinchi yarmidan boshlangan. Bu davrda muzeylar
tashkil qilishga turtki bo‘lgan omillardan biri ilmiy jamiyatlar, olimlar,
mahalliy aholining o‘lkaga oid numizmatika, minerologiyaga oid
kolleksiyalar yig‘ishga bo‘lgan e’tiboriga qaratildi. Davlat muzeylarini
shakllanish tarixi uzoq tarixiy voqeylikni o‘z ichiga olib, 1876 yilda O‘rta
Osiyoda tashkil etilgan ilk muzey O‘zbekiston tarixi davlat muzeyi bo’ldi.

IKKINCHI JAHON URUSHI YILLARIDA OʻZBEKISTON SSRDA XALQ TA’LIMI HOLATI

Mirshod Siddiqov — 2025-05-22

Mazkur tadqiqot ishida, Ikkinchi jahon urushi yillarida xalq ta’limi holati, sovet hokimiyati olib borgan siyosat natijasida oʻquvchi va oʻqituvchilarga yetarlicha e’tibor berilmaganligi, ularni majburiy mehnat ishlariga jalb etilganligi tahlil qilingan.

SUBETNOSLARINING AN’ANAVIY TURAR-JOYLARI.

Botirali Vaxobov — 2025-11-29

Mazkur maqolada Farg’ona vodiysi hududida yashagan
subetnoslar – qirg’iz, qipchoq, qoraqalpoq va quramalarning an’anaviy
turar-joylarining etnik va geografik xususiyatlari tahlil qilingan. Unda
asosiy e’tibor mintaqada yashovchi etnoslarning an’anaviy turar-joylari
turlari tipologiyasi, nomlanishi va jihozlanishi kabi masalalarga qaratilgan.

QORAQALPOQ BALIQCHILIGI MODDIY MADANIYATIGA DOIR BA’ZI MULOHAZALAR

Shahnoza Yeshimbetova — 2025-05-22

Maqolada qoraqalpoq xalqi moddiy madaniyatining ajralmas qismi boʻlgan baliqchilik anjomlari haqida soʻz boradi. Muayyan bir xalqning madaniyati dastlab ushbu xalqning ijtimoiy tarixiy davrda yaratilgan moddiy va ma’naviy faoliyatining oʻziga xos tomonlari, xususiyatlari, oʻzaro aloqalari bilan belgilanadi. Ushbu moddiy madaniyatda saqlanib qolingan ajnomlarning mahalliy xalq orasida nomlanishi, axborotchilar tomonidan olingan ma’lumotlarda qanday nomlanishi oʻrin olgan.

НАВРЎЗ БАЙРАМИ ТАРИХИГА ОИД МАНБАЛАР.

Бахтиёр Исоқов — 2025-11-29

Ушбу мақолада ўзбек халқининг қадимий
айёмларидан бири бўлган Наврўз байрами тарихига оид манбалар ва
адабиётлар хронологик жиҳатдан таҳлил қилинган. Унда асосий
эътибор Наврўз байрами тарихига оид энг қадимги ёзма манбалар, араб
ва форс тилларидаги асарлар, уларда келтирилган тарихий,
астрономик ва этнографик маълумотлар таҳлилига қаратилган.

O‘ZBEK QIZLARINING IJTIMOIYLASHUV JARAYONIGA DOIR BA’ZI MULOHAZALAR (ETNOGRAFIK TAHLIL)

Bahridil Ergasheva — 2025-05-22

Ushbu maqolada ijtimoiylashuv jarayoni nima ekani, o‘zbek oilalarida qiz bolaning ijtimoiylashuv jarayoni qanday kechishi haqida so‘z boradi. Shuningdek, ijtimoiylashuv jarayonida oilaning ahamiyati, ota-ona, bobo va buvilarning roli tarixiy dalillar asosida ko‘rsatishga harakat qilinadi. Bu jarayonda mehnat, aql, ahloqiy tarbiyaning ahamiyati alohida ko‘rsatib o‘tiladi.

BUXORO XONLIGI KARVONSAROYLARI.

Anvarjon Erqo‘ziyev — 2025-11-28

Maqolada Buxoro xonligida savdo ishlarining asosiy
ob’ekti misolida mamlakatning ijtimoiy-siyosiy va iqtiosdiy hayoti tahlil
etiladi. Tadqiqotda tarixiylik, uzviylik, qiyosiy tahlil, ketma-ketlik hamda
xolislik metodlaridan foydalanilgan. Tashqi savdoning rivojlanishi hamda
siyosiy maydonda mamlakat qudratining ortib borishi bilan mamlakatga
kelgan elchiliklar, tijorat ahlining vaqtinchalik yashash manzili
karvonsaroylar, ularning ijtimoiy-iqtisodiy hayotdagi o‘rni tahlil etiladi.
Shuningdek, bojxona ishi, boj tizimi manbaviy asosda tahlil qilingan.
Tadqiqot natijalari Buxoro xonligida savdo-iqtisodiy faoliyatda muhim
o‘rin tutgan karvonsaroylarning davlatchilik tizimidagi ahamiyatini
ko‘rsatib bergan.

БУХОРО МЕЪМОРИЙ ҚИЁФАСИНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШДА РЕЖАЛАШТИРИШНИНГ ТАЪСИРИ.

Нафиса Ҳаётова — 2025-11-29

Ушбу мақолада совет даврида Бухоро шаҳрида олиб
борилган модернизация жараёнлари ва уларнинг шаҳар тарихий
қиёфасига таъсири таҳлил қилинган. Айниқса, 1920-йиллар охири ва
1930 йиллар бошларида бутун Совет Иттифоқида жадал амалга
оширилган саноатлаштириш сиёсати урбанизация соҳасига ҳам
таъсир кўрсатган. Бу даврда ҳудудларда янги саноат корхоналарнинг
қурилиши натижасида доимий ишчи кучига эҳтиёж ортиб, бу эса
Бухоро шаҳрининг тузилмаси ҳамда аҳоли жойлашуви тизимига
сезиларли акс этган. Шу асосда 1930-йиллардан бошлаб умумшаҳар
миқёсидаги дастлабки “бош режа” лойиҳалари ишлаб чиқила
бошланди. Мақолада ушбу режаларнинг мазмуни, уларнинг амалга
оширилиши ҳамда тарихий меъморий муҳитда архив манбалари,
тарихий шаҳар харитаси ва жойларда олиб борилган кузатувлар
асосида таҳлил қилинган. Шунингдек, модернизация жараёнида
кўплаб тарихий иншоотлар аҳолининг кўпайиши ва транспорт
муаммоларини ҳал этиш баҳонасида бузиб ташланганлиги, меъморий
меросни бошқариш ва ҳимоя қилиш бўйича институционал ҳамда
ҳуқуқий механизмлар етарлича шаклланмаганлиги сабабли, сақланиб
қолинган тарихий объектларнинг катта қисми реал муҳофаза эмас,
балки фойдаланиш (ижара) объектига айлантирилган. Айтиш жоизки,
ХХ аср бошидаги шаҳарсозлик сиёсати бир томондан шаҳарни
модернизация қилишга хизмат қилган бўлса-да, бошқа томондан
Бухоронинг ўзига хос тарихий қиёфасига жиддий зарар етказган.
Калит сўзлар: саноатлаштириш, тарихий меъморий муҳит,
меъморий ёдгорликлар, шаҳристон, Ўздавлойиҳа, меъморий
этнографик, шаҳарсозлик, инфратузилма

ПОГРЕБАЛЬНАЯ ЭПИГРАФИКА КИШЛАКОВ ФАЗЛИ И КУХНА ФАЗЛИ.

Аминов Бобир — 2025-11-28

Надгробные надписи кишлака Фазли Касбинского района Кашкадарьинской области считаются уникальными. Они не исследованы до сих пор и не включены в список культурного наследия. Надгробные плиты сделанные из качественного мрамора посвящены дочери Мир Кучаку Табризи (XV), Ходжа Калану сына Мавланā Ходжа Саййида (XVI ), Хуш Мазиду сыну Мираншаха (894/ 1488 г.), Нисе Туркану дочери ‘Адил Шаха (834/ 1431 г.). Эти исторические личности свидетельствуют о том, что на территории кладбища Фазли были похоронены люди, которые были в составе служилого состава и являлись представителями высшего сословия.

XIVA XONLIGIDA DAVLAT BOShQARUV TIZIMI VA UNING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI.

Shavkatjon To’lanboyev — 2025-11-29

Ushbu maqolada XVI–XX asrlarda O’rta Osiyoda
hukmronlik qilgan Xiva xonligida davlat boshqaruv tizimi va uning o’ziga
xos xususiyatlari tahlil qilingan. Unda asosiy e’tibor xonlikda hukmdor
shaxsi, uning vazifalari, bosh vazirning jamiyat siyosiy tizimidagi o’rni,
mahalliy boshqaruvning etnik, ijtimoiy va diniy omillariga qaratilgan.